Alçak Gerilim Panolarda Ark Koruyucu Sistemler
Alçak gerilim pano sistemlerinde, operatör güvenliği göz önünde bulundurularak geliştirilen bazı koruma yöntemleri mevcuttur. Bunların başında pano içerisinde bölmelendirme, izolasyon tedbirleri ve ilave koruma tedbirleri gelmektedir. Bu amaçla gelişen teknoloji ile birlikte farklı tipte koruma çözümleri ortaya çıkmaktadır.
ARK KORUMA SİSTEMLERİNİN PANO İÇERİSİNDE TASARIMI
Geliştirilen ark koruma sistemi teknolojisi ile operatör güvenliği öne çıkarılmıştır, bunun yanında tesis bakımı kısa bir sürede yapılarak zarar görmeyen hücreler hızlı bir şekilde enerji altına alınabilmektedir. Ark sonlandırma sistemlerinin kullanıldığı alçak gerilim panolarda oluşabilecek bir iç arkın önüne geçilerek, teknik anlamda oluşabilecek hasarın önüne geçilmektedir.
Elektrik kesintisi ile ortaya çıkan aksaklıklar büyük maddi sonuçlara sebep olur, bu anlamda ilk yatırım maaliyeti fazla gibi görülen bu sistemler ileriye dönük büyük faydalar sağlayacaktır. Devre şemada (Şekil-1) , sensörler yardımıyla röleye gelen uyarı sonrasında anabara topraklama 3ms kadar kısa bir sürede yapılabilmekte ve anabara besleme hattı devre dışı bırakılmaktadır
Şekil-1 : AG sistemlerde genel uygulama
Öncelikle Ark algılama sistemi, kullanım alanına uygun olarak konumlandırılmalıdır. Projede tasarım sırasında ark algılama rölesi ile panolar arası sensör kablo hattı yerleşimi ilgili panolarda oldukça önemlidir. Mekanik bölmelendirmeler arası geçişde optik kabloların hasar görmeden geçişi ve hat üzerinde en uygun mesafelere yerleştirilmeleri, sistemin sorunsuz çalışması açısından çok önemlidir. Sensörler arasındaki seri bağlantılarda anabara bölmesi içerisinde koruyucu tedbirler uygulanmalıdır. Genel olarak panolar arası ve bölmeler içerisinde kablo hattı boyunca toprak hattı üzerinden korunaklı şekilde kablaj yapılması zorunludur. Aksi halde olası bir kısa devre halinde, sensör uyarıyı iletemeden hasar görebilir ve panoda iç ark oluşabilir. Dolayısıyla iç arkın önlenmesi ve enerji sürekliliğini sağlamayı amaçlanan bu uygulamada cihazlar arası haberleşme faktörleri ve tasarımı büyük önem taşımaktadır.
Resim-1 : Ark Söndürme ünitesi ve röle pano yerleşimi
Ark söndürücü sistemlerinin tesis içerisinde yerleşimi ayrı bir pano içerisinde olmaktadır. Primer ve sekonder cihazların tümü bu pano içerisine yerleşimi yapılarak tip testlere uygun şekilde ve isteğe uygun olarak tasarlanabilmektedir. Topraklama ünitesini ile anabara arasında faz bağlantıları yapılarak, olası iç ark anında tüm yükün sönümlenmesi amaçlanmıştır. Kısa devre anında röle ile topraklama cihazı arasındaki haberleşmeyi sağlayan mikrofiber bağlantı kablosu maksimum 10m olarak tasarlanabilmektedir. Bu sebeple tesis içerisinde kapı üzerine gelen röle tasarımı yapılırken kablo boyuna dikkat edilmesi gerekir. Ark koruyucu sistemde 2 çeşit koruyucu tedbir alınabilmektedir. Röle üzerinden sadece ışığa duyarlı yada ışık ve akıma duyarlı şekilde kurulum yapılabilmesi mümkündür.
SONUÇ
Saha koşulları ve maliyetlerin önem kazandığı günümüz koşullarında panolarda hızlı bir koruma yöntemi olan ark koruması oldukça etkili bir yöntemdir. Endüstriyel uygulamaların dijitalleştiği ve hızlandığı koşullarda panolarda arkın anında tespit edilip sönümlendirilmesi etkili bir çözüm olmaktadır. Ark koruma sistemlerinin faydalarını genel olarak şu şekilde özetleyebiliriz;
- Bakım maliyetlerinin azaltılması
- Hızlı ve etkili bir koruma yöntemi olması
- Operatör güvenliği
- Enerjinin sürdürülebilirliği
- Oluşabilecek ark arızası sonrasında sistemin tekrar devreye alınabilmesi
- Arıza sonrası yeniden oluşacak yatırım maliyetlerinin önüne geçilmesi
- Endüstriyel tesiste verimliliğin artırılması
- Sistemde oluşan arızanın kolay tespiti ve hızlı müdahale edilebilir olması
- Sistemin kolay kurulum imkanı sunması
